Piekdrukte, seizoenswisselingen, veel klantcontact; werken in de horeca is elke dag anders. Toch gaat het cliënten van Zozijn verrassend goed af in Gorssel, waar ze ijs, koffie, thee en lunch serveren aan gasten van ‘Zo en Nu’. Welke voorbereiding ging daaraan vooraf?

Zo en Nu
De lunchroom, ijssalon en kunstwinkel ‘Zo en Nu’ is gevestigd in De Everdinahof, een statig oud pand in het hart van Gorssel. Dorpsbewoners komen er graag, net als toeristen en recreanten die er even uitrusten tijdens een wandel- of fietstocht. Ook het tegenovergelegen Museum MORE, met een bijzondere collectie modern-realistische kunst, zorgt voor aanloop.
Anoeska en Ruthima bedienen de gasten. Ze nemen bestellingen op, serveren thee, koffie, soep en broodjes en zorgen dat de winkel netjes is. Af en toe geeft ondersteuner Elma Tannemaat een aanwijzing. Als er afgerekend moet worden, springt ondernemer Rein Dijkstra bij.

Voorbereiding
Echt teamwork dus. Daar ging wel een grondige voorbereiding aan vooraf. Voordat Zo en Nu openging, zijn eerst de verschillende werkzaamheden in kaart gebracht. Vervolgens is gekeken welke cliënten dat werk zouden kunnen doen en wat ze daarvoor nodig hebben.
Die informatie is met hulp van de ZozijnSchool vertaald in dagprogramma’s en werkinstructies. Als Ruthima bijvoorbeeld de ijsvitrine moet inrichten, doet ze dat aan de hand van een stappenplan. Eerst handen wassen. Dan de ijsvitrine aanzetten. Vervolgens de genummerde ijsbakken op de goede plek in de vitrine zetten. En die bakken vullen met ijs.

Structuur
Structuur, structuur en nog eens structuur dus. ”Het moet werkbaar zijn voor cliënten. Ik heb geen zorgachtergrond, dus daarvoor leun ik op de kennis van Zozijn”, zegt Rein. ”Tegelijkertijd moet het horeca-technisch kloppen. Hygiëne is voor mij bijvoorbeeld heel belangrijk. En gasten vinden het erg leuk dat hier mensen met een beperking werken, maar vragen ook kwaliteit en gastvrijheid. Daar streven we samen naar.”

Stapje hogerop
Dat begint al bij de selectie van cliënten. De meesten hadden elders al ervaring opgedaan met horeca en thema’s als hygiëne, bijvoorbeeld in de kantine van een regiokantoor. Anderen liepen eerst stage. Voor hen is dit een mooi stapje hogerop. Begeleider Elma: ”Maar ook andere cliënten kunnen hier aan de slag. Een man met een stoornis in het autistisch spectrum zet bijvoorbeeld de tafels en stoelen buiten. En we hebben ook cliënten die achter de schermen de was doen, de tuin bijhouden of schoonmaken.” Het mooie aan de situatie in Gorssel is bovendien dat naast de winkel een dagbestedingslocatie zit waar geen klanten komen. Hier doen cliënten die geen klantcontact willen productiewerk, zoals het vouwen van kartonnen doosjes. Anoeska, Ruthima en de andere medewerkers van Zo en Nu kunnen zich er bovendien even terugtrekken of een deel van de dag werken. Die combinatie voorkomt dat ze overvraagd of overprikkeld raken.

Balanceren
Dan nog blijft het af en toe balanceren. Want werken in de horeca is van nature onvoorspelbaar. De ene dag is het rustig, de volgende dag zit het terras tot de laatste stoel vol. Is het ineens rennen en vliegen geblazen. Rein: ”Als ondernemer heb je zorgmedewerkers naast je nodig die dit zien als meer dan een opdracht. Toen het van de zomer druk was, pakte Elma gewoon een dienblad op en draaide ze mee in de bediening.” Elma lacht. “Tja, je moet een beetje flexibel zijn hè. Ik had nog nooit in de horeca gewerkt, maar het ging hartstikke goed volgens mij. Nu heb ik trouwens weer gewoon een sturende en begeleidende rol. Omgekeerd vind ik het fijn dat ik niet hoef na te denken over ondernemerszaken. Daar is Rein goed in.”
Misschien is dat wel het geheim van het succes in Gorssel, concluderen Rein en Elma samen. “Wat volgens mij vaak fout gaat, is dat zorginstellingen zelf ondernemertje gaan spelen. Schoenmaker blijf bij je leest, denk ik dan. Als iedereen doet waar hij goed in is, kan daaruit iets moois ontstaan.”

Tweede thuis
En dat is wat gebeurde bij Zo en Nu. Want vraag Ruthima en Anoeska naar hun nieuwe baan en ze beginnen te stralen. “Het was een droom voor mij om hier te werken”, zegt Ruthima. ”Het is hier zo gezellig. Ik kan hier doorgroeien en ben echt veranderd.” Ook Anoeska wil niet meer anders. ”Ik kom elke dag enthousiast uit mijn werk. Ik voel me hier veilig. Dit is voor mij een tweede thuis.”
Cliënten van Zozijn ondersteunen nu alleen nog doordeweekse dagen tot 15.30 en op vrijdag tot 13.00 uur. “In de nabije toekomst hopen we dit uit te kunnen breiden.”

Zo en Nu
Thee, ijs, lunch en kunst
Hoofstraat 43F, 7213 CR Gorssel (Everdinahof, t.o. Museum MORE)
Tel. 06-29413351
Website

Gorssel, 8 februari 2017