De gemeente Lochem geeft een nieuwsbrief over erfgoed in de gemeente uit, met de titel ‘Erfgoednieuws’. Onlangs verscheen nr. 10 (juli 2020). In dit tiende nummer is onder meer een interview te lezen met de nieuwe bewoners van het ‘Noorsche Huis’ in Gorssel, wordt aandacht besteed aan de Historische Vereniging De Elf Marken en in de rubriek Tijdreis is een foto te zien van een voorganger van de huidige protestantse kerk in Gorssel.
Het ‘echte’ kerkgebouwKerk'montage' uit Erfgoednieuws nr. 10, juli 2020Het bijschrift bij de foto van de omgeving van de huidige kerk, met ingeplakt een voorganger van het gebouw, luidt enigszins cryptisch : “… het kerkgebouw is in de 20e eeuw helemaal hersteld. Op deze foto ziet u het echte kerkgebouw getransporteerd naar 2020”. Met het ‘echte kerkgebouw’ wordt kennelijk de voorganger van het huidige kerkgebouw bedoeld. Maar welk gebouw is eigenlijk ‘het echte kerkgebouw’?
De tegenwoordige kerk heeft immers meer voorgangers gehad dan het op de bewuste foto ‘ingeplakte’ kerkje. En bovendien heeft er na dat kerkje en tot aan de bouw van de huidige kerk nog een bouwfase bestaan.
Welke bouwfase?Kerk 1842-1928, gezien naar het noorden (Wikimedia)Op de foto zien we de kerk zoals het gebouw eruit zag van 1842 tot 1928. Die kerk heeft er best lang gestaan, maar kan toch bezwaarlijk de ‘echte’ kerk genoemd worden. Het volgens tijdgenoten foeilelijke gebouw werd eind jaren twintig van de 20e eeuw afgebroken en in 1929 werd de nieuwbouw ingewijd.
Interieur kerk 1842-1928, gezien naar het noordwesten (Wikimedia )Daarbij kreeg de kerk een noord-zuidrichting: het schip werd naar de noordzijde verplaatst. De vroegere ligging werd daarbij aangegeven in het plaveisel naast de toren, en die is nu nog steeds zichtbaar. Die nieuw gebouwde kerk heeft slechts vijftien jaar dienst gedaan, want in de Tweede Wereldoorlog is hij onherstelbaar beschadigd en moest een nieuwe kerk worden opgetrokken. Dat is de kerk zoals we die sinds 1949 kennen. Van het gebouw zoals het er in de voorgaande vijftien jaar uitzag, is een enkele foto overgeleverd, waaronder de ansichtkaart die hiernaast is afgebeeld.
Plek kerktoren ongewijzigd
Er was natuurlijk al veel eerder een kerk in Gorssel, maar van het oorspronkelijke laatgotische gebouw uit de 15e eeuw is alleen een deel van de toren overgebleven. Het schip van de kerk lag oorspronkelijk aan de oostzijde van de toren (de kerk was dus oost-west georiënteerd) en dat bleef zo tot de nieuwbouw van 1929, toen het schip, zoals gezegd, naar de noordzijde werd verplaatst. De kerk kreeg toen dus een noord-zuidoriëntatie en dat is na de nieuwbouw van 1949 nog steeds het geval. Kerk, nieuwbouw 1929, gebombardeerd maart 1945 (Ansichtkaart)Bij alle verbouwingen en nieuwbouw bleef de toren wel steeds op dezelfde plek, al is hij regelmatig hersteld. Een grote restauratie was nodig na de forse beschadiging in de Tweede Wereldoorlog.
De toren is een rijksmonument. Het Naberorgel in de kerk, dat dateert uit 1862, staat sinds 1966 eveneens op de lijst van rijksmonumenten.
Monumentencoach
Voor inschrijving op ‘Erfgoednieuws’ en verdere informatie kunt u terecht bij monumentencoach Martijn Haitink via 0573-289262 of
Redactie Gorssel
2 augustus 2020
Uw reactie op nieuwsberichten is welkom, mits onder eigen naam en in vriendelijke bewoordingen.
Reacties zijn voor iedereen zichtbaar.
Voor inhoudelijke vragen kunt u beter rechtstreeks contact opnemen met de betrokkenen.
Spelregels