Museum MORE verwerft twee topstukken van Jan Mankes

Met de aankoop van twee schilderijen van Jan Mankes heeft het museum nu de grootste collectie van deze schilder. De werken van deze schilder worden door het publiek zeer gewaardeerd. De nieuwe stukken zijn dus een prachtige aanwinst.

Echtgenote en vader
Het betreft het portret van zijn echtgenote Annie Zernike en een portret van zijn vader, Beint Mankes. Het eerste portret was nog steeds in bezit geweest van nazaten van Jan Mankes en dateert van 1918. Het tweede portret is gemaakt in 1914 en is afkomstig uit de nalatenschap van Mankes’ belangrijkste verzamelaar Annie van Beuningen-Eschauzier.
Hans Melchers, initiator van Museum MORE: “Deze werken van Jan Mankes vormen een prachtige aanvulling op de collectie van Museum MORE. Mankes is niet alleen een van de door onze bezoekers meest bewonderde en gewaardeerde schilders, maar is ook een belangrijk voorbeeld geweest voor latere kunstenaars. Bovendien bezit Museum MORE hiermee de grootste collectie met schilderijen van Jan Mankes. Waarmee het museum nog eens wil benadrukken dat het Nederlands Realisme voor MORE op de eerste plaats komt."
Het is overigens toeval dat beide werken bijna gelijktijdig aan het museum werden aangeboden. De aanwinsten zullen tentoongesteld worden bij de nieuwe collectiepresentatie in mei.

Over Jan Mankes
Jan Mankes (1889-1920), ook wel “Hollands meest verstilde schilder” genoemd, mag beschouwd worden als een van de belangrijkste schilders uit 20ste-eeuwse Nederlandse kunst­geschiedenis. De waardering voor de dromerige werken van Mankes is nog altijd groeiende. Zo was ook (wijlen) Joost Zwagerman fan, die zijn oeuvre kenschetste als de ‘solide autonomie van het onvergankelijke’. Zwagerman beschreef zijn kunst als “Mankes in Wonderland”. Mankes zou een voorbeeld worden voor veel latere kunstenaars zoals Dick Ket, Edgar Fernhout en Henk Helmantel. Op zijn beurt werd Mankes beïnvloed door oude meesters zoals Holbein en Dürer. Zijn oeuvre zou in omvang beperkt blijven doordat de schilder jong stierf aan tuberculose. Mankes’ slechte gezondheid en zijn leven op het Friese platteland voedde de mythe van een kwetsbare kluizenaar die zich verborg aan de rand van het land. In werkelijkheid was hij niet zo geïsoleerd en onderhield hij actief contact met de artistieke wereld. Mankes was bij leven al geliefd en verkocht zijn werk aan verzamelaars, onder wie zijn Haagse mecenas, de sigarenfabrikant Aloysius Pauwels.

Portret van Annie (1918)
Mankes schilderde het portret van zijn echtgenote Annie Zernike in het jaar dat hun zoon geboren werd en zij promoveerde als theologe. Drie jaar eerder, in 1915, schreef de schilder bijna extatisch aan zijn mecenas Pauwels over zijn geliefde: ”Het wonder is gekomen. Zo ineens en zo plotseling dat ik het zelf nog niet bevatten kan. Ik ben verloofd. Mijn meisje is de dominee van Bovenknijpe en heet Annie Zernike. Je zult haar leren kennen en dan zul je weten wat voor een groots en heerlijks dat voor mij betekent”.
Annie Zernike (1887-1972) was een uitzonderlijke vrouw. Op 24-jarige leeftijd werd zij benoemd tot eerste vrouwelijke predikant van Nederland. Het was de Doopsgezinde Broederschap in het Fries dorpje Bovenknijpe die het aandurfde in 1911. “Mejuffrouw Zernike horen preken, geeft de indruk dat de vrouw even geschikt is voor het predikambt als de man” zo schreef de bijna verwonderde pers. Annie Zernike zou uitgroeien tot vredesactivist en aanhanger van een ‘universele religie’. Haar broer Frits zou in 1953 de Nobelprijs voor de natuurkunde winnen. Haar zus Elizabeth werd een bekend schrijfster.

Portret van vader (1914)
Beint Mankes (1950-1916) was commies – belastingambtenaar – die na zijn pensionering van Delft naar Friesland verhuisde, de provincie waar zijn familie vandaan kwam. Jan Mankes woonde tot aan zijn huwelijk in bij zijn ouders en leidde een ‘boerenleven’ aan de Schoterlandse Vaart in de Knijpe (in het Fries De Knipe) bij Heerenveen. Door een ongelukkige val in mei 1914 bleek vader Mankes een ‘ideaal’ model voor de schilder. Zijn vader lag nog tot aan het einde van de zomer op bed. In die periode portretteerde hij hem. Twee jaar later overleed vader Mankes.

 
Gorssel, 30 maart 2017

Deel deze pagina