Museum STAAL in Almen, tegenover de kerk en HR De Hoofdige Boer. De traditionele gevel is gelijk aan de voormalige mosterdfebriek en supermarkt die daar eerder stonden; het moderne deel rechts daarvan geeft uiting aan de naam van het museum. “Elk weet, waar 't Almensch Kerkje staat”. En daar tegenover is Museum STAAL verrezen, een klein museum dat op een boeiende manier inzicht geeft in werk en leven van dichter A.C.W. Staring (1767-1840) en de streek waarin hij woonde. Starings liefde voor het landschap en de geschiedenis en cultuur van de Achterhoek worden voelbaar in het museum en bezoekers kunnen zijn gedichten en gedachten op een onverwachte manier ervaren. STAAL staat voor STAring ALmen en de strakke vorm van het gebouw met staal en glas geeft daar uitdrukking aan.
Het museum is vanaf zondag 1 juli 2018 open voor publiek. Gorssel.nl mocht vast een kijkje nemen tijdens de officiële opening op 28 juni jl.

Staring-ervaring
Schommels van Touwslagerij Steenbergen en daarachter prachtige beelden van de BerkelMuseum STAAL is een ode aan Staring en de streek die hij liefhad. STAAL is echter geen gewoon museum, het is een Staring-ervaring: als bezoeker beleef je die liefde voor het landschap, de geschiedenis en de cultuur van de Achterhoek, van verleden naar heden. De bezoeker wordt op een verrassende manier meegevoerd en voelt de romantiek, hoort de muziek en luistert naar de gedichten en de verhalen. In de muziekkamer staat een piano waar Staring zelf nog op gespeeld heeft en die ook regelmatig te beluisteren zal zijn. Neem plaats op een fraaie schommel van Touwslagerij Steenbergen uit Gorssel en er verschijnen spectaculaire beelden van de Berkel met opkomende mist. De Gorsselse touwslager is trouwens niet de enige lokale leverancier. Het hele gebouw en de fraaie inrichting zijn van Almense en lokale bedrijven.

Zilveren Knoop
Pien Pon (rechts) wordt toegezongen door Matthijs van Nieuwkerk en 'Ridder van Gelre' Bas StemanMuseum STAAL is een initiatief van Pien Pon. De inwoonster van Almen is naar eigen zeggen verliefd op het dorp. Liefde voor het landschap en de geschiedenis en cultuur van de Achterhoek bracht haar ertoe een plek in te richten waar wat te beleven valt. En de veelzijdigheid van landbouwkundige en dichter A.C.W. Staring is een prachtig uitgangspunt om dat te tonen. Pien: “Eigenlijk gaat het museum niet over Staring, maar over de Achterhoek. Rondtrekkend door de streek kom je Staring overal tegen en in het museum wordt de streek, haar geschiedenis en cultuur zichtbaar gemaakt via Staring.”
Tijdens de opening ontving Pien de Zilveren Knoop van de gemeente Lochem uit handen van burgemeester Van ’t Erve, als blijk van waardering voor haar grote inzet om het museum met veel eigen inzet en middelen te realiseren. “Het museum is een initiatief dat verbinding geeft in Almen en de levendigheid van het dorp ten goede komt”, aldus Van ’t Erve. Het is mede tot stand gekomen met hulp van een aantal inwoners en het museum draait grotendeels op vrijwilligers.

‘De beste Pien-watcher’
Muziekkamer, met de originele piano van StaringPien Pon heeft vele hobbels moeten overwinnen, waaronder de brandstichting op 30 november 2017 vlak voor de eerder geplande opening van het museum. Er is maandenlang schoon­gemaakt, het complete interieur werd gestript om vervolgens weer te worden opgebouwd.
Het hele traject is nauwlettend gevolgd door Matthijs van Nieuwkerk, die ook de openings­handeling verrichtte. Met zijn dagelijkse koffie-uurtje in De Hoofdige Boer kan hij zich ‘de beste Pien-watcher’ noemen en hij kreeg het publiek op zijn hand met diverse anekdotes daarover. Over bezoekers bijvoorbeeld, die hem wisten te vertellen dat de stalen buitengevel (met zijn roestkleur) wel een gevolg van de brand moest zijn; de verzekering zou vervanging niet hebben willen dekken.
Ook schonk Van Nieuwkerk een verfrommelde veer aan het museum. Het was de veer waar Staring (gespeeld door de acteur Kees Hulst) in het filmpje, dat op de website van het museum te zien is, mee schreef. De veer had al die tijd op de vloermat van zijn Jaguar-cabrio gelegen.
Maar wat hem als ‘import’ Almenaar toch het meeste opviel was de enorme gemeenschapszin van het dorp.

Staring
In deze ruimte van het museum staan de gedichten van Staring centraal.
Fotografie: Janneke RoelofsLandbouwkundige Anthony Christiaan Winand Staring (1767-1840) was Achterhoeker in hart en nieren. Hij werd geboren in Gendringen (onder Doetinchem), trouwde in het kerkje van Almen en werd kasteelheer van De Wildenborch in Vorden. Hij groeide uit tot een dichter van landelijke allure, maar ook de manier waarop hij als landheer het landgoed exploiteerde was voor die tijd zeer bijzonder. Hij had oog voor de natuur, maar ook voor de mens. Zo liet hij op De Wildenborch een school bouwen voor kinderen van boeren en landarbeiders. Maar de meeste bekendheid verkreeg hij met zijn dichtkunst, vol met wijsheid en ironie.

De hoofdige boer
Museum STAAL bevindt zich in het centrum van Almen, tegenover ‘t Almensch kerkje uit de eerste regel van Starings gedicht ‘De hoofdige boer’. Het verwijst naar de streek, geschiedenis, landheer en literatuur en de koppige behoudende aard van de mensen in het Oosten.
Dorpsstraat 39, 7218 AC Almen.
  

• Fotoalbum op Gorssel.nl van het museum en de opening 
• www.museumstaal.nl 

Redactie Gorssel.nl
29 juni 2018