Notariskantoor Smook

“Familierecht vind ik misschien wel het leukst om te doen”

Peter Smook, notaris in een lange traditie

  
Als de correspondent van Gorssel.nl binnenkomt, krijgt ze een hand van notaris Peter Smook, een grote man in een donker pak met een rode das en een imposante bos haar. Ze kent hem wel, hij heeft de koopakte van haar woning in Gorssel opgesteld en ze is destijds met haar hele familie – de verkopers – bij hem op de koffie geweest om de akte te ondertekenen. Smook kent haar ook, want hij noemt haar bij naam, en hij memoreert de gelegenheid alsof het vorige maand was, en niet al drie jaar geleden.

Notaris Peter SmookSmook woont zelf ook in Gorssel. Veel Gorsselnaren kennen hem, ook zij hebben de koopakte van hun huis, hun testament of hun partnerschaps­registratie bij hem laten optekenen. Een vertrouwd gezicht dus, en toch komt hij hier niet oorspronkelijk vandaan. “Ik ben geboren in Stads­­kanaal, ik ben daar op school geweest. Daarna heb ik in Groningen gestudeerd, en mijn eerste baan als kandidaat-notaris was in Leeuwarden.”

Notaris in Eefde en Gorssel e.o.
Sinds 2003 is Smook gevestigd als notaris aan de Rustoordlaan 31 in Eefde. Het pand heet Bornia en is al sinds 1894 in gebruik als notaris­kantoor. Hij heeft het kantoor over­genomen van zijn voorganger, Mr. Galle.
Vroeger, toen Gorssel - met onder meer Eefde - nog een zelfstandige gemeente was, stond het gemeentehuis eerst in Eefde (in 1914 werd het naar het dorp Gorssel verplaatst). Het was destijds dan ook logisch dat het notariskantoor zich daar dichtbij in de buurt vestigde. Het kantoor had een regionale functie, omdat het het enige in de gemeente was. Sinds 2005 maken Gorssel en Eefde deel uit van de gemeente Lochem, maar Smook heeft nog steeds vooral cliënten uit Gorssel, Eefde en omliggende dorpen. En hoewel er ook genoeg notarissen te vinden zijn in Zutphen en Deventer, komen ook daar vandaan wel mensen naar Eefde.

Notaris worden
Notarieel medewerker S. Braam-DegensHoe kwam Smook vanuit het Groningse Stadskanaal, via de Rijksuniversiteit Groningen en de Leeuwarder binnenstad, dan terecht in Eefde? Als afgestudeerde in het notarieel recht moet je eerst aan de slag als kandidaat-notaris. Gedurende een aantal jaar loop je zo mee in de praktijk van een gevestigde notaris. “Een langdurige stage”, noemt Smook het. In die jaren leer je hoe het er in de praktijk toegaat en doe je ervaring op met de werkzaam­heden van een zelfstandig notaris. Door waar te nemen voor de notaris bewijs je dat je het zelfstandig kunt, waarvan dan ook een aantekening wordt gemaakt. Vervolgens kun je met die ervaring en de waarnemingsbevoegdheid zelf notaris worden. Tot een aantal jaar geleden moest je daarvoor op zoek naar een eigen praktijk. Als zelfstandig notaris was je per definitie ook ondernemer met een eigen zaak. Je kon een kantoor overnemen, een nieuw kantoor beginnen of in een maatschap stappen. Smook deed dus het eerste.
“Wie geen ondernemer wilde worden bleef vroeger zijn leven lang kandidaat. Dat is natuurlijk niet zo leuk, je mag immers niet alles doen, terwijl je wel de ervaring en de expertise hebt!” Inkomsten en status zullen daar wellicht ook nog wel een bijrol in spelen. Bovendien was het voor kandidaat-notarissen lastig om een plek als notaris te vinden. Er was misschien wel behoefte aan nieuwe notarissen, maar niet per se aan nieuwe notariskantoren. Daarom mag een kandidaat-notaris tegenwoordig ook notaris worden en vervolgens in loondienst van een notariskantoor treden. Hij of zij hoeft niet meer eerst een eigen praktijk te beginnen.

Benoemd door de Kroon
“Als notaris word je benoemd door de Kroon.” vertelt Smook. Je dossier gaat naar het Ministerie van Justitie, dat beoordeelt of je onberispelijk en geschikt bent. Notaris is een beschermd beroep, de toegang wordt dan ook door de overheid gecontroleerd. Op de vraag of die controle voldoende is antwoordt Smook dat het nog wel wat scherper zou mogen. “Een psychologisch onderzoek zou wat mij betreft nog aan de huidige screening toegevoegd moeten worden. Als je bijvoorbeeld gemakkelijk zwicht voor druk, of financiële prikkels, is het voor vastgoedcriminelen heel gemakkelijk om hun louche deals door zo’n notaris te laten passeren, waardoor zij minder gemakkelijk te vervolgen zijn. In een psychologisch onderzoek voorafgaand aan benoeming kan bekeken worden in hoeverre de kandidaat gevoelig zou kunnen zijn voor die druk.”

Maatschappelijke functie
Plotseling wordt ten volle duidelijk hoe belangrijk het beroep van notaris is voor de Nederlandse rechtsstaat. Hoe zit dat eigenlijk in andere landen om ons heen? Smook: “In veel landen is het niet zo goed geregeld als in Nederland. Notarissen werken daar niet zo snel en omdat hun functie niet zo helder is geformuleerd als hier, weet je vaak nog niet waar je aan toe bent, zelfs als de akte al gepasseerd is. In Engeland bestaat er niet eens zoiets als een notaris, daar moet alles via advocaten”. In Nederland is het bijvoorbeeld zo dat bij het passeren van onroerend goed het aankoopbedrag én de overdrachtsbelasting op de dag van passeren bij de notaris op de rekening moeten staan, anders wordt de akte niet ondertekend. De dag na het passeren van de akte staat het geld op de rekening van de verkoper, en de belasting wordt overgemaakt aan de fiscus. “In de meeste landen om ons heen heb je die zekerheid dus niet, en moet je maar afwachten wanneer je je geld krijgt.”

Aktes
De aktes die bij de notaris worden opgemaakt en getekend moeten ter controle naar het Ministerie van Justitie worden gestuurd. Eenmaal goedgekeurd komen ze terug bij de notaris en moeten daar tot dertig jaar bewaard worden, voor het geval het originele document nodig is om bijvoorbeeld een geschil tussen erfgenamen op te lossen. Vaak heeft een notaris een archief dat veel verder terugloopt dan dat, zeker als er voorgangers zijn. Maar niet ieder kantoor heeft de ruimte om een kluis van dat formaat aan te houden. Daarom mogen documenten na dertig jaar overgedragen worden aan het centrale archief dat is gevestigd in Winschoten. Mocht een document na zo’n lange tijd dan toch nog nodig zijn, dan kan het daar opgevraagd worden, maar dan duurt het langer voordat het beschikbaar is.

Bezigheden

Het passeren van onroerend-goedzaken is wel de belangrijkste taak van een notaris. Smook schat dat 50% van de zaken die hij behandelt over onroerend goed gaan. Een tweede grote groep is familierecht, zoals erfrecht, testamenten, algemene volmachten, samenlevingscontracten etc. Tenslotte gaat ook een klein deel van de zaken over ondernemingsrecht. Dan moeten we bijvoorbeeld denken aan de oprichting van vennootschappen en aandelenoverdracht. Wat vindt Smook zelf het leukst? “Ik hou me met alles bezig. Een complexere zaak, zoals de splitsingsakte voor een uitgebreid appartementencomplex vind ik altijd interessant. Maar familierecht vind ik misschien wel het leukst om te doen.” Hij besteedt veel tijd aan gesprekken met cliënten over hun wensen. Zelf werkt hij vooral veel aktes uit die te maken hebben met familierecht en ondernemingsrecht. Hij heeft ook nog twee medewerkers, die zich voornamelijk bezighouden met onroerend-goedzaken. “En daarnaast ben ik natuurlijk ook ondernemer, ik moet ook zorgen dat het kantoor draait!”

Muziek
Gorssel.nl heeft nog tijd om één vraag te stellen, want de volgende cliënt zit al te wachten. Het gerucht gaat dat Smook een liefhebber is van ruige muziek, en de interviewer kan haar nieuwgierigheid niet bedwingen, dus vraagt ze om opheldering. “Nou ja…”. De notaris leunt achterover in zijn stoel, zo ver dat die achterover wipt, en lacht wat schalks: “Zo heel ruig is het ook weer niet, maar klassieke rockbands, zoals Deep Purple, de Rolling Stones, Bruce Springsteen kan ik erg waarderen. Ik ga ook veel naar concerten van die oude bands.”
Onze correspondent probeert dat voor zich te zien en stapt even later met een glimlach weer naar buiten.

Foto's: Simke Kamphorst

Notariskantoor Smook
Rustoordlaan 31
7211 AV Eefde
Tel. 0575-514534
Website

Redactie Gorssel.nl
29 maart 2017

Deel deze pagina