Daan Bargerbos, predikant

“De kerk is niet links, is niet rechts, maar de kerk is dwars”

Daan Bargerbos, predikant van de Protestantse Gemeente Gorssel/Epse

 
** Zie naschrift onderaan dit artikel
Daan Bargerbos voor de muur van de 15e-eeuwse torenSinds september 2001 is Daan Bargerbos predikant in de Protes­tant­se Gemeente Gorssel/Epse.
Eerder was hij predikant in Fries­land, in een kerkelijke gemeente die hij in zijn een­tje leidde. Hij wilde graag naar een gemeente waar hij met iemand kon samen­werken en waar de fusie tussen de gerefor­meerde, hervorm­de en evangelisch-lutherse richting al had plaats­gevonden. De Protestantse Gemeente Gorssel/Epse was op zoek naar een predi­kant en Daan besloot te solliciteren. Daan: “Die eerste maand in Gorssel was voor mij een feeste­lijke maand, maar dat sloeg in één keer om na de aan­slagen op 11 september in Amerika. Toen ging alle aan­dacht naar de gevolgen van deze aan­slagen”. 
Daan Bargerbos voor de hoofdingang van de kerk. Het houtsnijwerk (ontwerp M.A. van Nieukerken) verbeeldt de jaren 1940-1945. Duivelse figuurtjes stellen de opmars van de Duitsers voor en de bevrijding van Gorssel is uitgebeeld als Vrouwe Justitia, met weegschaal en V-teken. Helemaal bovenaan: Soli Deo Gloria Daan is al bijna dertig jaar samen met Annie Dijk­stra. Ze hebben drie kinderen. Naast zijn werk als predi­kant heeft Daan jaren met veel plezier gezongen bij het Gorsselse pop­koor Swing Cooperation, maar hij is daar onlangs mee gestopt, zodat hij meer tijd in boek­binden - zijn andere liefhebbe­rij -  kan steken. 

Fijne samenwerking
Met de huidige kerkelijk werker, Lieke Versluis, kan Daan goed samen­werken. Ook met beide organisten is er een klik. Heel belang­rijk, aldus Daan.
Het verschil tussen een predikant (of dominee) en een kerkelijk werker zit in de oplei­dingen. Een predikant is universitair geschoold en heeft een kerkelijke opleiding. Een kerke­lijk werker heeft een hbo-opleiding gevolgd. Predikanten hebben een preek­consent voor het hele land en mogen dus in het hele land preken. Een kerkelijk wer­ker heeft een preek­consent voor de plek waar hij of zij werkt en moet bij een andere baan een nieuw preek­consent aanvragen. De predikant is in dienst van de lande­lijke kerk, de kerkelijk werker van de plaatselijke kerk­gemeente. 

Preek en huisbezoeken
Daan begint de dag met een telefonisch spreekuur: iedere werk­dag van 9.00 tot 9.30 uur. In het begin van de week bereidt hij de ere­dienst van de komende zondag voor. Iedere dinsdag­avond komt de voorbereidings­groep bijeen om de teksten voor de zondag te lezen en te be­spreken. In Gorssel is er iedere week een kerk­dienst, in Epse is dit één keer in de twee weken. Alleen dominee Daan, zoals de kinderen hem noemen, en Lieke Versluis hebben een betaalde func­tie. Alle andere mede­werkers zijn vrij­willigers. Omdat deze vrijwilligers vaak over­dag werken, vinden de verga­deringen in de avond plaats.
Het aansteken van de eerste adventskaars Een deel van de dag besteedt Daan aan huis­bezoeken en aan zieken­huis­bezoeken als hij op de hoogte is van de opname. Door­gaans gaan deze bezoeken in ove­rleg. Verder is er regel­matig contact met collega’s uit de regio. Dit zijn meestal provinciale werk­verbanden. Zijn collega uit Deventer kent hij dus min­der goed dan zijn collega’s uit Lochem of Zutphen. 

Kerkelijk leven
Kerst, Pasen en Pinksteren zijn toch wel de bijzondere dagen in het jaar. De vie­ringen vinden zowel plaats in de kerk van Gorssel als in die van Epse. Lieke en Daan zijn in een van bei­de kerken voo­ganger en wisselen het jaar daarop van plaats. In 2018 was zondag 25 novem­ber de laatste zondag van het kerke­lijk jaar. De zondag daarop (2 december 2018) was het Eerste Advent en begint de op­maat naar Kerst: het kerkelijk jaar loopt niet gelijk aan het kalender­jaar. De Advents­periode valt tussen de afloop van het kerke­lijk jaar en Kerstmis (advent betekent ver­wachting.) 

Germaanse invloeden
Van oorsprong is Pasen het belangrijkste feest, waarbij de opstan­ding van Christus wordt gevierd. In de loop van de tijd is Kerstmis in de beleving van veel gelovigen belang­rijker geworden.
Kerst heeft Germaanse invloeden. Zo heeft de kerstboom en de traditie erom­heen ingang gevonden in het christendom. 

De Christusfiguur
Het gesprek komt op de Christusfiguur als een blonde man met lichte ogen en blond haar. Daan zegt dat dat een wester­se invulling is. Hij vertelt over een film­pje dat een man laat zien die bidt tot Jezus en Hem vraagt om zich te open­baren. Vervolgens ziet hij een zwarte man en is dan stom­verbaasd. “Ik ben het echt, je hebt me toch geroepen en dan kom ik”. “En”, zegt de Christus­figuur verder, “hoe denk je dan dat de man er toen­tertijd uitzag in het Midden-Oosten?” In Afrika is Christus ook een zwar­te man. 

Geloof en politiek
Adventsdienst in de boogzaal in De Brink, bijgebouw van de kerkVroeger had de zending als doel het bekeren van mensen in ontwikke­lings­landen. Nu is de zending veel meer gericht op ‘inculturatie’, wat wil zeggen dat aan­sluiting gezocht wordt bij de bevolking, in de hoop op die manier de mensen te beïn­vloeden, zodat zij het christen­dom positief omarmen. 
De eerste christenen stonden vol­strekt afwijzend tegen­over iedere vorm van geweld en oorlog. In de vierde eeuw werd het christen­dom in het Romeinse rijk tot staats­godsdienst uitgeroepen. Sinds die tijd zijn christen­dom en politieke macht aan elkaar verbonden.
Een citaat van de Nederland­se theoloog en dichter Willem Barnard spreekt Daan echter aan: “De kerk is niet links, is niet rechts, maar de kerk is dwars. “

Rimpelingen
De kerken in Epse en Gorssel zijn verbouwd. De gemeenteleden hebben hier wisse­lend op gerea­geerd. De meeste mensen waren begrip­vol en zelfs enthousiast, maar een aan­tal mensen keurde het af. Na de verbouwing waren sommi­gen van hen wel weer enthou­siast toen ze het resultaat zagen. Maar anderen blijven - ondanks dat ze het mooi vinden -  teleur­gesteld dat hun kerk niet alleen meer kerk, maar ook vergader- en recreatie­ruimte is. Het heeft uiteindelijk meer rimpe­lingen gegeven dan men gehoopt had.
De koster heeft het na de ver­bouwing veel drukker gekregen dan daarvoor. Hij is de beheerder van het gebouw en heeft er dus door de ver­huur meer taken bij. Maar het is en blijft een kerk­gebouw, dus als men de ruimte wil huren hoort het kruis erbij. 
Een andere verandering na de verbouwing is dat de ere­diensten via schermen in de kerk­ruimte en op de lap­top thuis gevolgd kunnen worden.  

Humor
De toren van de kerk dateert uit de 15e eeuwDe inzet van zoveel vrijwilligers is ontzettend belang­rijk en dat doet Daan heel erg goed. Er is een groot saamhorigheids­gevoel en de trouw van de vrij­willigers geeft Daan energie. 
Ook humor is een belangrijk aspect in de samen­werking in de gemeente, vindt Daan. Vroeger sprak men in de kerk vaak over zonde en genade. Dat zijn zware woorden. Maar “genade komt van het Hebreeuw­se woord ‘chen’, dat in het Nederlands via het Jiddische woord ‘gein’ be­kend is geworden”.

Samenwerking met PKN Eefde
Sinds enige tijd worden de samenwerkings­mogelijkheden met de Protestante Gemeente Eefde onder­zocht. Het gaat om verkennen, kennis­maken en samen­werken. Niet omdat hier een financiële nood­zaak voor is, maar samen­werking is belangrijk. In alle gemeenten loopt het aantal kerk­leden immers terug. Taak­groepen zijn met elkaar in gesprek en een stuur­groep komt op basis van de bevindingen met aan­bevelingen aan de kerken­raden. 
Daan vindt het een spannend, maar hoopvol proces. 

De foto's zijn gemaakt door Janneke Roelofs.

Protestantse Gemeente Gorssel/Epse
Hoofdstraat 27
7213 CW Gorssel
Website  

Redactie Gorssel.nl
4 december 2018

 
** Naschrift
Ds. Bargerbos werkt sinds oktober 2020 niet meer in Gorssel.
Sinds januari 2023 is ds. Gertjan de Pender verbonden aan de Protestantse Gemeenten Gorssel-Epse en Eefde.
Lees hierover meer

Deel deze pagina